Al bijna 5 jaar in Frankrijk

Bonjour à tous!

Alweer ruim 4,5 jaar in Frankrijk. Inmiddels een “Franse” Stabij. Ik woon nu alweer langer in Frankrijk dan ik in Nederland heb gewoond.

Ik zal dit keer wat ervaringen en opvallende zaken, die ons de afgelopen 4,5 jaar zijn overkomen, wat verder uitlichten. Er zijn natuurlijk wel wat verschillen tussen les Hollandais et les Français.

Het leven in Frankrijk

Inmiddels ruim 7,5 jaar oud, topfit en geniet van iedere dag hier “dans la campagne.” Voor mij is het leven hier 1 groot feest. Heel veel ruimte, natuur en bijna altijd mooi weer.

Ik heb hier de ruimte en op onze wandelingen komen we bijna nooit iemand tegen. In de Dordogne wonen maar 420.000 mensen. De Dordogne is het 3 na grootste departement van Frankrijk (9.600 km2, Nederland is 41.500 km2). Je begrijpt dus wel dat je hier bijna geen kip tegenkomt. Die leegte heeft ook wel zijn nadelen, zeker buiten het toeristenseizoen. Er is dan niet zo veel te doen, simpelweg omdat er te weinig mensen zijn. In het vakantieseizoen is het een stuk drukker, in 2021 (ondanks corona) bezochten 4,3 miljoen toeristen de Dordogne. Dan is hier veel te doen, levendige marktjes, talloze evenementen en concerten en de stemming is dan ook heel positief. Dat is in de winter wel anders. Fransen blijven bij de kachel zitten en als ze al buiten zijn, dan straalt de chagrijnigheid er vanaf. Neen die Fransen zijn geen vrolijkerds, het glas is altijd half leeg. En dat maakt het soms wel eens lastig, de sfeer voelt dan vaak wel wat negatief. Maar hier in de buurt wonen gelukkig heel veel buitenlanders (zo’n 17%), m.n. Engelsen, Nederlanders en Belgen. Dit zijn bijna allemaal pensionado’s met een dikke portemonnee en zij houden de stemming er wel in. Zij zorgen ervoor dat de restaurants en kroegen in de winter nog gevuld zijn, dat veel ondernemers hun verdiensten houden en dat de dorpen nog een beetje een levendige atmosfeer houden. Neem ons dorp Eymet. 50 jaar geleden was dit nog een zieltogend dorp, alles was in verval. En toen ontdekten de Engelsen deze regio. Nu heeft Eymet 14 restaurants, 3 kroegen, een groot cultureel centrum en een drukke wekelijkse markt. Cultureel is er in de winter ook van alles te doen, van bioscoop, theater, concerten en andere evenementen. Zonder de Engelsen zou ons dorp nog steeds een zielloos bestaan leiden.

Het klimaat in de Dordogne

Gemiddeld gezien is het hier 5 graden warmer dan in Nederland. De zomers zijn hier best wel warm (dit jaar meer dan 20 dagen boven de 35); In de winter vriest het ’s nachts regelmatig, overdag is het altijd boven 0. Gemiddeld valt er iets minder regen dan in Nederland en de regen valt veelal in het (late) najaar, winter en (vroege) voorjaar. De zon schijnt vaker dan in Nederland en er is hier bijna nooit wind. Maar ook hier merken we de klimaatverandering. De afgelopen zomer was extreem warm en droog (warmste en droogste zomer ooit). Tot op de dag van vandaag is er dit jaar veel te weinig regen gevallen. Misschien wel 40% minder dan in normale jaren. Dit wordt een steeds groter probleem, sommige dorpen hebben in de zomer geen water (er wordt dan water gebracht met tankwagens). Er wordt te weinig water opgevangen voor de droge periodes. Dit verandert wel, maar veel te langzaam. Frankrijk vangt maar 3% van de regen op, vergelijk dat eens met Spanje, zij vangen wel 25% op. Watertekort wordt in de zomer in steeds meer regio’s in Frankrijk een groot probleem.

Gelukkig wonen wij in een streek met natuurlijke meren op 450 meter diepte. Grote rivieren (Dordogne, Garonne, Lot, Vézère), die het water afvoeren uit het middelgebergte, zorgen ook voor een constante waterstroom. Zelfs deze hete, droge zomer geen sproeiverboden in onze streek. We hebben een extra (nu 3) watertank gekocht om onze groentetuin en bloemen te kunnen blijven bewateren. Zo proberen we ons eigen steentje bij te dragen aan het watertekort.

De politiek

Dit jaar waren er presidents- en parlement verkiezingen. Frankrijk heeft een politiek stelsel dat vergelijkbaar is met Amerika. Er wordt een president gekozen en los hiervan zijn later parlementaire verkiezingen. Iedereen mag zich als president kandidaat stellen, je hoeft zelfs geen politieke partij achter je te hebben. De president verkiezingen zijn verspreid over 2 ronden (tenzij in de eerste ronde een kandidaat meer dan 50% van de stemmen vergaard). In de tweede ronde gaat het tussen de beste 2 uit de eerste ronde. Frankrijk is een zeer conservatief land en dat zie je terug in de president kandidaten. Eigenlijk is Macron de enige kandidaat die een liberaal en vooruitstrevend (niet progressief) beleid voorstaat. Op rechts is het à la Trump zeer populistisch, de schuld geven aan iedereen en alles (m.n. de buitenlanders en de EU) en op angst gebaseerd. Ze hebben geen beleid hoe het anders moet, maar (helaas) geloven veel Fransen in deze doemverhalen. Kandidaten als Marine Le Pen en Éric Zemmour (in onze ogen een racist en fascist) konden rekenen op 34% van de stemmen in de eerste ronde en Le Pen kreeg 42% van de stemmen in de 2^de ronde. Op links is het ook radicaal links, met als aanvoerder Jean-Luc Mélenchon, een ouderwetse communist. De socialisten en groenen (die weinig voorstellen in Frankrijk) hadden zich bij Mélenchon aangesloten en eindigden in de eerste ronde op de 3^de plek. Dan heb je nog Republikeinen (de oude partij van Sarkozy) en wat andere, meestal rechtse, middenpartijen (die Macron steunden in de 2^de ronde). Voor ons kwam Macron gelukkig als winnaar uit de bus, wij hadden waarschijnlijk niet in Frankrijk gebleven als Le Pen had gewonnen. De parlementsverkiezingen werken volgens een districten stelsel, per district (er zijn er 577) wordt 1 vertegenwoordiger gekozen (ook verdeeld over 2 ronden als in ronde 1 er geen kandidaat is die meer dan 50% van de stemmen heeft gehaald). In de parlementsverkiezingen heeft Renaissance (de partij van Macron) niet de absolute meerderheid gehaald en Macron regeert met een minderheid in het parlement. Dit leidt tot absurdistische taferelen in het parlement, wetsvoorstellen worden vaak aangenomen door een grondwettelijke minderheid clausule. Zowel links als rechts in het parlement hebben zo’n hekel aan Macron dat ze, al zijn ze het inhoudelijk eens, tegen ieder wetsvoorstel stemmen. De president heeft in Frankrijk meer macht dan in Amerika en kan zonder akkoord van het parlement er bepaalde maatregelen doordrukken. Dit hebben we m.n. gezien in coronatijd en na de aanslagen in Parijs en Nice. Maar wij zijn blij met Macron, hij probeert Frankrijk te moderniseren, maar dit lijkt vaak trekken aan een dood paard, ze zijn hier zo conservatief. Belangrijke veranderingen zijn het oprekken van de pensioenleeftijd tot 65 jaar (is nu 62) en herziening van het pensioenstelsel (of eigenlijk het introduceren van een pensioenstelsel, aangezien er alleen een staatspensioen is welke gebaseerd is op het aantal gewerkte jaren). Ook werkt Macron aan euthanasiewetgeving; euthanasie is tot op heden niet mogelijk in Frankrijk, alhoewel 94% van de bevolking voorstander is van euthanasie. Maar politiek durft men nog geen verantwoordelijkheid te nemen (zie de links-rechts discussie en de antipathie tegen Macron).

De Fransen

Alle clichés zijn waar. Frankrijk is een prachtig land, maar de Franse mentaliteit is niet altijd even makkelijk. De gemiddelde bewoner van dit land lijkt de vrolijkheid in ieder geval niet te hebben uitgevonden en hier op het platteland zijn mensen vaak erg conservatief (met name de oudere mensen) en jaloers op elkaar. Het eerste wat ons opviel bij ons bezoek in Nederland dit voorjaar, was… de mensen lachen, er is vrolijkheid en plezier in het leven. De meeste Nederlanders lopen met een glimlach op hun gezicht rond, als je hen groet dan krijg je een vriendelijke groet terug. Helaas is dit met veel Fransen anders en staat hun gezicht (met name bij oudere mensen) vaak op onweer. Wij doen ons best om vriendelijk te groeten, te lachen en spontaan te zijn, maar helaas … en soms komt er dan tóch een glimlach en een “bonjour” tevoorschijn, maar het aard van het beestje verander je niet snel.

Gelukkig ook wat positiefs over de Fransman en -vrouw. Ze hebben (hier) respect voor het mijn en dijn. Je hoeft je fiets a.h.w. niet op slot te zetten, er is hier weinig diefstal. En de Fransoos houdt van eten… goed eten, mooie producten en heerlijke wijn. Eten staat centraal in het leven van een Fransman, ze geven graag geld uit voor goede en mooie producten. Daarom zijn alle lokale markten zo populair, niet omdat het goedkoop is, maar om dat het goed is en de solidariteit met de lokale producenten groot is. Eten is een familie happening, waar soms ook vrienden voor uitgenodigd worden. De zondagmiddag lunch is heilig, niet zelden 7 gangen en ze trekken er zo maar 6 uur voor uit. Ook wij hebben dit jaar de buren uitgenodigd voor een “apéro dînant”. Een borrel gevolgd door allerlei hapjes. We begonnen om 18 uur en we moesten rond 1 uur ’s nachts de buren zachtjes de deur uit duwen. Dat is de Fransoos op zijn best, zet ‘m achter de rijk gevulde dis en hij komt helemaal los.

De economie

De Franse economie staat er, op dit moment, redelijk voor. Maar in de ogen van een Nederlander staat de Franse economie er beroerd voor. Een staatschuld van rond de 120%, werkloosheid van 7,5% (wat ze hier volledige werkgelegenheid vinden) en een economische groei in 2022 van 2,5% (in 2020  daling 8% en 2021 groei van 7%). De inflatie in 2022 is de laagste van Europa, 6%. Dit komt met name door de bevriezing van de elektriciteitsprijzen (voor 2022 max 4% en voor 2023 max 15%). Fransen gebruiken weinig gas (meeste huizen worden op elektriciteit, olie of hout gestookt) en Frankrijk wekt meer dan 60% van haar elektriciteit op met kernenergie. De Fransen werken niet echt hard (alhoewel ze zelf vinden van wel), 35 uur per week en je kan dus op je 62^ste met pensioen. Ook hebben de Fransen veel vakantiedagen (dit komt m.n. door de grote hoeveelheid feestdagen [11]). Alles is hier heel hiërarchisch, de baas bepaalt en beslist en duldt geen tegenspraak. Daarom zijn veel werknemers ongemotiveerd en weinig productief. Waarom zou je? Frankrijk kent bijna geen MKB (bedrijven tussen de 20 en 500 werknemers). Het is voor een ondernemer bijna onmogelijk om te groeien. De rechten van de “salariées” (werknemers) zijn dusdanig dat het totaal onaantrekkelijk is voor een ondernemer om meer mensen aan te nemen. Belastingtechnisch is het ook zeer onaantrekkelijk om te groeien, sociale premies en ondernemingsbelastingen, zijn (zeker vergeleken met Nederland) zeer hoog. Macron weet dit en probeert dit te veranderen, maar ondervindt veel weerstand van de vakbonden. De vakbonden zijn hier heel machtig (terwijl ze eigenlijk maar een klein deel van de werknemers vertegenwoordigen) en nooit en te nimmer bereid tot een compromis. Als ze hun zin niet krijgen leggen ze het land plat. Het boeit ze niet of dit de economie schaadt of dat het inhoudelijk gezien verstandig is om het ondernemersklimaat te verbeteren, neen de rechten van de werknemers zijn heilig. Deze mentaliteit maakt het in onze ogen heel lastig om de Franse economie te moderniseren. En dit moet, Frankrijk loopt in onze ogen 30 jaar achter bij Nederland of Duitsland.

Wat houdt de Fransen bezig?

In ieder geval niet : stikstof, klimaat en CO2. Dit interesseert de Fransman misschien wel, maar is politiek bijna geen onderwerp. Wat interesseert de Fransman dan wel? Absoluut op nummer 1 staat de portemonnee. En dat is ook wel begrijpelijk, het gemiddelde inkomen ligt hier veel lager dan in Nederland, terwijl de prijzen in de supermarkten zeker niet goedkoper zijn dan in Nederland. Dit betekent dat veel Fransen amper kunnen rondkomen. Maar de Fransen hebben een mentaliteit van dit moet de staat regelen. Deze mentaliteit is begrijpelijk, aangezien sinds de Gaulle de Franse overheid de burger gepamperd (à la Joop den Uyl) heeft. De gemiddelde Fransman denkt dat er een geldboom in Parijs groeit en dat je daar onuitputtelijk van kan plukken. Macron probeert deze mentaliteit te veranderen, de staat als opvangnet en meer verantwoordelijkheid bij de burger, maar er zullen generaties overheen gaan voordat dit bij de Fransman tussen de oren zit.

Op nummer 2 staat de gezondheidzorg. In Frankrijk is deze, in de ogen van een Nederlander, bijzonder luxe georganiseerd. Iedere Fransman is collectief verzekerd (conform vroegere Nederlandse ziekenfonds) en je kan je aanvullend verzekeren voor aanvullende en betere zorg. Mijn baasjes zijn zo’n 70 euro per maand kwijt aan deze aanvullende verzekering, maar dan is ook alles gedekt (ook de tandarts) en zonder eigen risico. Er is een schrijnend tekort aan medici en verplegend personeel. Salarissen zijn laag (ook voor dokters) en de druk is hoog. Fransen zijn zorgvragers, voor ieder wissewasje lopen ze naar de huisarts. Fransen zijn ook enorme medicijn consumenten, voor ieder pijntje een pilletje. Dit gedrag leidt ook tot een enorme zorgvraag en zie hier het probleem in Frankrijk, een grote zorgvraag, (te) weinig personeel die ook nog eens onderbetaald zijn. Maar de gezondheidzorg is goed, er is tijd (niet alles moet efficiënt) en dokters, specialisten en chirurgen zijn goed opgeleid en van hoog niveau. Maar de Fransen zijn verwend en met een cultuur van de staat zorgt voor mij, verwachten ze dan ook dat de gezondheidzorg meteen klaar staat voor ieder pijntje en kwaaltje. Even uit eigen ervaring, bij ons kennismakingsgesprek met onze huisarts was hij verbaast dat wij geen medicijnen gebruikten… kennelijk maakt hij dit bijna nooit mee.

En hoe gaat het nu met ons?

Wij kwamen hier voor de rust, ruimte, natuur en het weer. En natuurlijk voor het goede leven, Franse restaurants zijn meestal heel goed en tegen een redelijke prijs. En dan natuurlijk de wijn, we zitten op het zuidelijkste puntje van de Bergerac wijnstreek en op de hoek van de Duras, eigenlijk allemaal Bordeaux maar met een eigen karakteristiek.

Wij zijn zelfvoorzienend in onze groente en kopen kaas, vlees en wijn bij de boer of op de markt. Onlangs hebben wij een Hollandse slager ontdekt die zijn eigen Limousins heeft en zelf slacht. Wij kopen dan voor ruim 2 maanden vlees en vriezen deze in. Het verschil in kwaliteit en smaak met “supermarkt” vlees is enorm.

En al deze mooie producten maken eten en drinken een feestje voor mijn baasjes. En natuurlijk ook voor mij, er valt zo nu en dan wel iets van de tafel.

Met mijn bazin gaat het prima, naast haar werk als vertaalster is ze een blog voer de Périgord (Dordogne) gestart. Zij heeft hier heel veel plezier in. Trekt erop uit met haar eigen autootje (ik mag altijd mee) en probeert unieke onderwerpen van deze streek in een leuk verhaal te steken. En ze maakt hier prachtige foto’s bij. Inmiddels heeft ze een kleine vaste lezersgroep uit het Duitse taalgebied, waarvan enkele ons zelf al opgezocht hebben om kennis te maken met al deze unieke ervaringen.

Verder is de bazin sociaal behoorlijk geïntegreerd, ze zit bij een koor (iedere maandagavond wordt er geoefend en in januari zijn er 2 optredens gepland). Ook is ze als vrijwilligster betrokken bij een Café Associatif (verenigings café) en gaat ze regelmatig op stap, wandelen en lekker lunchen met vrienden. Een druk leven waarbij de dagen vaak te kort zijn.

De grote baas houdt erg van zijn rust, vindt het heerlijk om buiten te kunnen zijn, in de tuin, met mij op stap of op de golfbaan. Daar heeft hij inmiddels een golfclubje met 12 golfmaatjes. Allemaal Engelstalig en komen uit Engeland, Ierland, Schotland, Amerika en Australië. Op de golfbaan zijn ze competitief, maar op de 19^de wordt altijd gezellig een biertje gedronken.

Het leven gaat ons goed hier, we zijn hier gesettled en geïntegreerd, alhoewel je er nooit helemaal tussenkomt bij de Fransen. Maar dat is niet vreemd, andersom zou dit ook niet gebeuren.

Dus we houden het hier nog wel een tijdje vol.

Inmiddels staat 2023 voor de deur. Gelukkig zijn we allemaal gezond en wel en hopen dit natuurlijk de komende jaren zo te houden. Grote plannen voor 2023 hebben we niet, behalve gezond blijven en te genieten.

Wij hopen dat het jullie allemaal goed gaat en wensen jullie een Joyeux Noël et Bonne Année. Blijf gezond, geniet van het leven en maak er een prachtig 2023 van!

À bientôt,

Flip